آیین‌های عیّاری و جوانمردی در داستان سمک عیّار

   سمک عیّار قدیمی­ترین نمونة باقی­مانده از داستان­پردازی فارسی است. اولین داستان بلند و طولانی منثورکه امروزه در دست است و یکی از زیباترین و دلکش­ترین داستان‌‌ها در زبان و ادبیات فارسی است که با نثری ساده، روان و زیبا نوشته شده­است. از این کتاب دربارة اوضاع اجتماعی و فرهنگی ایران در قرون ششم و هفتم اطلاعات زیادی به دست می‌توان آورد. از جملة این اطلاعات اجتماعی در مرحلة اول وضع عیّاران یا جوانمردان و رسوم مربوط به آنها در جامعة آن روزگار و قبل از آن است. سمک عیّار فقط داستانی عاشقانه نیست، بلکه می­توان گفت که یک حماسه منثور است که متعلّق به طبقات متوسط و پایین جامعه بوده و به گونه­ای شفاهی نقل می­شده تا آنکه مکتوب شده­است. داستان‌های عامیانه، اصلی بسیار کهن در تاریخ زندگی یک قوم دارند. در این داستان، عیّاران و جوانمردان به همه اصل‌های اخلاقی، انسانی، اجتماعی و مردمی معتقد و پایبند‌ند. آیین‌‌ها، رسوم و اوصاف اخلاقی این طبقه در جای­جای کتاب به تناسب سخن ذکر شده که در این پژوهش مهمترین آنها استخراج و بررسی شده­است.